Avondfotografie of nachtfotografie.
Fotograferen in de avond of nacht kan heel bijzonder zijn. Verlichte gebouwen of lantaarnpalen geeft een mooi effect terwijl de lucht langzaam verkleurt naar blauw en zwart. Bij weinig licht maak je de mooiste en sfeervolste foto's. Je moet wel wat anders te werk gaan dan overdag. Scherpstellen gaat vaak wat minder soepel en je moet soms de camera een beetje helpen om de juiste belichting te vinden.
Wat is nachtfotografie?
Bij nachtfotografie maak je foto's tussen zonsondergang en zonsopkomst. Omdat er geen daglicht meer is, moet je gebruik maken van een combinatie van kunstlicht en/of omgevingslicht. Je zult daardoor moeten werken met sluitertijden van een paar seconde of veel meer.
Wat is de beste tijd voor avond- en nachtfotografie?
Het gouden uur wordt ook wel het magische uur genoemd. Het is de korte periode na zonsopkomst en vóór zonsondergang. De korte periode voor zonsopkomst en na zonsondergang wordt het blauwe uurtje genoemd. Tijdens het blauwe uurtje heeft de lucht vaak een intens blauwe kleur, deze vormt een fraai contrast met de skyline van de stad. Het is extra mooi als wolken zorgen voor extra structuur in de lucht. Dit is hét moment om avondfoto's te maken!
In de praktijk is het blauwe uur soms een kwartier, soms meer dan een uur. Dit hangt af van waar je bent en hoe snel het donker wordt. Fotograferen tijdens het blauwe uur vergt enige planning.
TIP: Gebruik de app Magic Hour, die geeft aan wanneer het gouden uurtje is op jouw locatie.
Na het blauwe uurtje kun je nog mooie foto's maken. Bijvoorbeeld bij volle maan. Dan geeft deze felle lichtbol zo veel licht dat het een soort mini-zon is. Hierdoor zal de lucht helderder op de foto komen en ontstaan ver na het blauwe uurtje nog steeds diepblauwe kleuren.
Belichting in het donker
Na het blauwe uurtje is het lastig voor camera's om de juiste helderheid te raden. Vooral omdat de omgeving enorm donker is, terwijl er tegelijkertijd zeer felle lichtbronnen zoals lantaarnpalen, koplampen van auto's en de verlichting in huizen en gebouwen te zien zijn. Hierdoor kan de camera in de war raken en dat leidt tot te lichte of te donkere foto's.
Benodigdheden voor nachtfotografie
De beste foto's in het donker maak je met een camera die je handmatig in kan stellen. Dat kan een spiegelreflexcamera of een systeemcamera zijn, maar met een goede compactcamera kom je ook een eind.
Foto's met lange sluitertijden maak je bij voorkeur vanaf een statief.
Gebruik een afstandsbediening bij het maken van foto's met een lange sluitertijd bij nachtfotografie. De camera kan licht trillen als je op een knopje drukt, hier heb je met een afstandsbediening geen last van.
Heb je geen afstandsbediening? Gebruik dan de zelfontspanner van de camera.
Heb je overdag een Uv-filter of een polarisatiefilter op je lens? Haal deze er 's avonds vanaf. Een filter kan leiden tot storende reflecties. Laat je zonnekap er wel gewoon zitten, dit voorkomt lensflaire door (straat)verlichting.
Scherpstellen in het donker
Automatisch scherpstellen door de zoeker werkt 's nachts niet altijd. De camera heeft een zekere mate van contrast nodig. Soms lukt het om te focussen op een verlicht gebouw aan de horizon.
Stel handmatig scherp en controleer de scherpte met behulp van de live-view van de camera. Met de vergrotingsfactor kan dat erg nauwkeurig! Zet vervolgens de camera op 'manueel scherpstellen'. De camera staat nu goed gefocust, wees voorzichtig dat je niet per ongeluk de lens nog aanraakt.
Instellingen nachtfotografie met statief
Idealiter gebruik je een statief voor avond- en nachtfotografie. Er is weinig licht, wat automatisch zorgt voor een lange sluitertijd bij nachtfotografie. Met dit stappenplan vind je snel de juiste camera-instellingen voor nachtfotografie vanaf een statief:
- Zet de camera op de "M-stand"
- Zet de ruisonderdrukking uit
- Houd de ISO zo laag mogelijk, anders krijg je ruis. Een camera op statief kun je instellen op ISO 100 - 200
- Zorg voor voldoende scherptediepte, F/8.0 of hoger
- Pas de sluitertijd bij nachtfotografie aan op de instellingen hierboven
Ben je nog niet toe aan het werken in de M-stand, probeer dan eerst de "S-stand".(sluitertijd)
Heb je voorkeuzes op je camera, dan kun je ook kijken of je met de keuze "nachtopname" ook een eind komt.
Nachtfotografie witbalans
Het kiezen van de juiste witbalans is erg belangrijk, ook bij nachtfotografie. Sommige lampen geven een groene kleurzweem, terwijl je bij oranje natriumlampen moet uitkijken dat de lucht niet onnatuurlijk paars oogt. Een foute witbalans bij nachtfotografie zorgt voor rare onnatuurlijke foto's.
Gelukkig heeft de camera het meestal bij het juiste eind. Eventueel kun je tijdens het fotograferen de kleurtemperatuur aanpassen. Fotografeer je in RAW? Dan is de witbalans bij nachtfotografie ook na afloop nog te corrigeren.
Sfeer bij nachtfotografie: sterretjes bij de lampen
Wil je kleine sterretjes geven als de straatverlichting brandt? Dan moet je het diafragma een beetje knijpen, bijvoorbeeld F/11 tot F/13.
Creatieve effecten in nachtfotografie
Lange sluitertijden leiden soms tot ongewenste bewegingsonscherpte van de camera. Door te spelen met lange sluitertijden en bewegingsonscherpte van voorwerpen kun je een foto echter wat extra's meegeven.
Bij avondfotografie en nachtfotografie wordt het water uit een fontein een sprookjesachtige witte mist. De lampen van auto's en fietsen trekken kleurrijke strepen door het beeld. Geef je creativiteit de vrije loop en kies voor lange sluitertijden.
HDR
Controleer altijd je histogram bij nachtfotografie. Idealiter heb je geen delen van de foto onderbelicht of overbelicht. Dat is best een uitdaging wanneer je midden in de nacht fel verlichte gebouwen fotografeert. Wanneer je geen bewegende voorwerpen in beeld hebt, kun je eventueel werken met meerdere belichtingen en deze in een programma als Photoshop je foto's samenvoegen tot een beeld.
Ook wanneer je niet in HDR een foto schiet kan nabewerking iets toevoegen aan je foto, bijvoorbeeld het corrigeren van een kleurzweem of het aanpassen van de highlights. Schiet daarom altijd in RAW als je camera het toelaat. Zo kun je ook je witbalans achteraf aanpassen indien nodig.
Eerst kijken en dan doen
Zoek een geschikte locatie. Een plek met mooie huizen, een oude stadspoort of moderne architectuur. Kijk ook of er een waterpartij in de buurt is, dan krijg je misschien een spiegelgladde weerspiegeling te zien. Loop daarom altijd eerst even rond op veelbelovende locaties, om te bepalen waar de beste standpunten zich bevinden. Zorg dat je op tijd op je locatie bent, zodat je je rustig kunt voorbereiden. Het ideale moment is zo voorbij.